نام اصفهان با زیبایی‌های بی‌بدیل تاریخی و جاذبه‌های پرشمار عجین شده است. یکی از جاذبه‌های منحصر به فرد اصفهان که جلوه‌ای خاص به این شهر بخشیده، مساجد تاریخی اصفهان است. هرکدام از این مساجد دارای معماری منحصر به فرد و پیشینه‌ای متمایز هستند که بازدید از هر کدام حال و هوایی متفاوت را برای گردشگران به ارمغان می‌آورد. در ادامه با تعدادی از این مساجد تاریخی و تماشایی آشنا خواهید شد.
اهمیت تاریخی مساجد اصفهان
مساجد قدیمی اصفهان یکی از نمونه‌های بارز معماری و تاریخ غنی در ایران هستند. این مساجد نه تنها نمایانگر معماری بی‌نظیر اسلامی هستند، بلکه نمادهایی از فرهنگ، هنر و تاریخ اصفهان را برای گردشگران سرتاسر جهان به نمایش می‌گذارند. از جمله مهم‌ترین مساجد تاریخی اصفهان می‌توان به مسجد جامع اصفهان و مسجد شیخ لطف‌الله اشاره کرد. مساجد قدیم اصفهان اغلب به عنوان نمونه‌های بارز هنر معماری اسلامی در دوران صفویه معرفی می‌شوند. دیواره‌ها، گنبدها، مناره‌ها و آرایش داخلی این مساجد، مهارت بالای معماران و هنرمندان زمان خود را به نمایش می‌گذارد. استفاده از آجر، سفال، چوب‌کاری‌های زیبا و نقش‌برجسته موزائیک‌ها، نمونه‌هایی از هنر و مهندسی معماری در این مساجد محسوب می‌شوند. علاوه بر آن، این مساجد تماشایی، به عنوان مراکز فرهنگی و مذهبی نقش بسیار مهمی را در طول تاریخ ایفا کرده‌اند. این مکان‌ها نه تنها به عنوان مکان‌هایی برای عبادت، بلکه به عنوان مراکز تربیت و آموزش نیز در جامعه اهمیت ویژه‌ای داشته‌اند. به واسطه تاریخ و ارزش‌های دینی، مسجدهای قدیمی اصفهان ارتباط مستقیمی بین گذشته و حال جامعه ایجاد کرده و نقشی انکارناپذیر در حفظ و ارتقاء فرهنگ و هویت ملی ایران داشته‌اند. با توجه به جایگاه ویژه این مساجد و زیبایی چشم‌نواز آن‌ها، بسیاری مسافران با خرید بلیط هوایپما و رزرو هتل های اصفهان، با هدف بازدید از مساجد این شهر قدیمی، سفر خود را آغاز می‌کنند.
مسجد جامع اصفهان؛ قدیمی ترین بنای تاریخی در اصفهان
بنايی که به عنوان قدیمی‌ترین بناي تاریخی اصفهان شناخته می‌شود، مسجد جامع است. نمای فعلی این مسجد در اصل به دوران سلجوقی باز می‌گردد. اما تغییرات و الحاقات آن به دوران بعدی، به‌ویژه دوره صفویه بازمی‌گردد؛ به همین دلیل از این بنا به عنوان یکی از آثار تاریخی در دوره صفویه یاد می‌شود که شما می‌توانید با خرید بلیط هواپیما مشهد اصفهان و سفر به این شهر از آن بازدید کنید. در کاوش‌های باستان‌شناسی نیز آثاری از دوران آل‌بویه و قرن سوم هجری در این مکان کشف شده است. مسجد جامع اصفهان، که به نام مسجد جامع عتیق هم شناخته می‌شود، در میدان قیام و خیابان علامه مجلسی قرار دارد. این مسجد در بخش قدیمی اصفهان واقع شده و جزء منطقه‌های تاریخی و باستانی شهر محسوب می‌شود. برای دسترسی به این مکان می‌توان از وسایل حمل‌ونقل عمومی یا خودروی شخصی استفاده کرد. مسجد جامع اصفهان به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین آثار معماری ایران و مساجد تاریخی اصفهان شناخته می‌شود و از آنجا که در طول تاریخ بازسازی و مرمت‌های متعددی انجام شده، به‌عنوان موزه‌ای از تحولات معماری ایران در دوره اسلامی و پیش‌تر نیز به‌شمار می‌رود. درباره تاریخچه تحولات این مسجد اختلافاتی وجود دارد، اما به‌طور کلی ساخت این مسجد به قرون اولیه هجری و زمان عباسیان بازمی‌گردد و در قرن سوم هجری محراب آن تخریب و جهت قبله آن اصلاح شده است. مسجد جامع اصفهان با نقشه چهار ایوانی ساخته شده و طرح‌های هنری منحصر به فرد و معماری قرون اسلامی را در خود گرد آورده است. به دلیل آتش‌سوزی، جنگ‌ها و ناامنی‌های دوران مختلف، این مسجد آسیب‌های فراوان دیده و بارها بازسازی و مرمت شده است. ورودی‌های متعددی نیز در این مکان جای گرفته که هر یک از این ورودی‌ها به بخش‌های مختلف اطراف این مسجد متصل می‌شود.
مسجد شیخ لطف الله؛ ترکیبی از نور و رنگ
مسجد شیخ لطف الله یکی از مساجد تاریخی اصفهان است که شهرت آن در سرتاسر جهان به گوش گردشگران رسیده است. این مسجد در میدان نقش جهان اصفهان قرار دارد و به دلیل معماری منحصر به فرد و تزیینات ویژه‌ای که دارد، بسیار شگفت‌انگیز و دیدنی است. مسجد شیخ لطف الله در سال ۱۳۱۰ به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شده است. این مسجد با استفاده از معماری و کاشی‌کاری های فوق‌العاده، زیباترین و بهترین نمونه های هنر دوره صفوی را به نمایش می گذارد. استاد محمدرضا اصفهانی، که یکی از مشهورترین معماران عصر صفوی است، مسجد شیخ لطف الله را بر اساس سبک معماری اصفهانی طراحی کرده است و توانسته است زیبایی های این سبک معماری را در این مسجد به نمایش بگذارد. این مسجد تفاوت‌های زیادی با سایر مساجد ایرانی دارد، به‌طوری که نه‌تنها مناره ندارد، بلکه در آن از حیاط چهار ایوانی هم خبری نیست که این موضوع بر متمایز بودن این مسجد دلالت می‌کند. همچنین، این مسجد از قابلیت انعکاس هفت باره صدا نیز برخوردار است که جذابیت آن را دو چندان می‌کند. مسجد شیخ لطف الله اصفهان به عنوان یکی از شاهکارهای هنری دوره صفوی به شمار می‌آید و زیبایی آن توجه هر بیننده‌ای را جلب می‌کند. اگر پس از بازدید از این مسجد و سایر جاذبه‌های اصفهان، قصد بازدید از دیگر جاذبه‌های تاریخی کشور را داشتید، شهر مشهد می‌تواند یک مقصد مناسب برای شما باشد. شما می‌توانید با خرید بلیط هواپیما اصفهان مشهد یوتراوز، در کم‌ترین زمان سفری پرخاطره را تجربه کنید.
مسجد حکیم اصفهان یا مسجد جورجیر
مسجد حکیم (جورجیر) اصفهان، یکی از عظیم‌ترین شاهکارهای معماری نصف جهان است که جلوه‌ی استثنایی از زیبایی و هنر را به نمایش می‌گذارد. این مسجد که با نام مسجد جورجیر هم شناخته می‌شود، از تاریخی‌ترین مساجد ایران محسوب می‌شود و به عنوان یکی از جاذبه‌های قدیمی اصفهان شناخته می‌شود. مسجد حکیم اصفهان در محله‌ی قدیمی اصفهان به نام باب الدشت و در انتهای بازار رنگرزان واقع شده است و به دوران شاه عباس دوم صفوی تعلق دارد. این مسجد بی‌نظیر به صورت چهار ایوانی و با زیبایی بی‌نظیری ساخته شده و از معماری باشکوهی برخوردار است. مسجد حکیم اصفهان، توسط حکیم داوود، پزشک مخصوص شاه عباس صفوی، در طی سال‌های ۱۰۶۷ تا ۱۰۷۳ هجری قمری بنا شد. در گذشته، در همین مکان مسجدی تاریخی به نام «جوء جوء» وجود داشته است. پس از حمله مغول به ایران، این مسجد تخریب شد و در عهد صفوی، به همت حکیم داوود، مسجد جدیدی بر روی بقایای مسجد قدیمی ساخته شد. در زمان حکومت پهلوی، در سال ۱۳۱۳، مسجد حکیم اصفهان در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و به مرور زمان و در سال‌های مختلف، مرمت و بازسازی‌هایی برای حفظ این بنای ارزشمند انجام شد. یکی از بخش‌های اصلی این مسجد، سردر جورجیر است که از قدیمی‌ترین بناهای تاریخی مربوط به دوره دیلمی و سلجوقی است. آجرکاری این سردر بازدیدکنندگان را مسحور خود می‌کند و با تماشای آن، به شکوه و تاریخچه این بنا در دوران خودش پی می‌برند.
مسجد امام اصفهان یا مسجد شاه
مسجد امام اصفهان که با نام‌های دیگری از جمله: مسجد جامع عباسی، مسجد سلطانی و مسجد شاه نیز شناخته می‌شود، یکی از مهم‌ترین مساجد تاریخی اصفهان در میدان نقش جهان در دوران صفوی می‌باشد. این مسجد اثری جاویدان از معماری قرن یازدهم هجری است و در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره‌ی ثبت ۱۰۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شد. مسجد امام در ضلع جنوبی میدان نقش جهان اصفهان و در محدوده دولت‌خانه صفوی قرار دارد و در مجاورت با بناهای مهمی نظیر عالی قاپو و مسجد شیخ لطف الله واقع شده است. ورودی اصلی این مسجد در ضلع جنوبی میدان قرار دارد و ورودی‌های دیگر نیز در اطراف بنا و در محله‌های اطراف آن قرار دارند. مسجد امام به‌عنوان مهم‌ترین مسجد دوره صفویه در شهر اصفهان شناخته می‌شود و از نظر عظمت بنا و حجم بالای تزیینات اهمیت زیادی دارد. این مسجد به فرمان شاه عباس اول در سال ۱۰۲۰ هجری قمری و چهارمین سال سلطنت به منظور زیباسازی میدان اصفهان آغاز به ساخت شد. سردر این مسجد با نقره و طلا پوشش داده شده است و نمونه‌ای ارزشمند از هنر کاشی‌کاری و حجاری ایران در قرن یازدهم به شمار می‌آید.
مسجد علی قلی آقا از قدیمی ترین جاهای اصفهان
مسجد علی قلی آقا اصفهان یکی از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی این شهر محسوب می‌شود. این مسجد، به عنوان یکی از قدیمی‌ترین مساجد تاریخی اصفهان، متعلق به یکی از اشخاص بلندپایه در دوران حکومت شاه سلطان حسین و شاه سلیمان صفوی بوده است. محله‌ی اطراق این مسجد پر از کوچه‌های تنگ، درختان و خانه‌های قدیمی زیباست که نمایانگر شکوه این محله در گذشته هستند. در ابتدای پیاده‌روی به سمت مسجد علی قلی آقا، به یک بازار قدیمی می‌رسید که هنوز هم تجار قدیمی اصفهان در آن فعالیت می‌کنند. خصوصیات مسجد علی قلی آقا شامل ابعاد کوچک نسبت به مساجد دیگر ساخته شده در دوران صفوی است که باعث می‌شود فضای این مکان بسیار صمیمی و دنج باشد. همچنین، حیات و شبستان این مسجد با استفاده از کاشی‌های فیروزه‌ای زیبا و کتیبه‌هایی که با خط ثلث و نستعلیق سفید نوشته شده‌اند، جذابیت خاص خود را دارند. منطقه‌ی شرقی حیاط این مسجد شامل شبستان است که در آن کتیبه‌هایی با خط نستعلیق سفید روی کاشی‌های لاجوردی تزئین شده‌اند. این شبستان زیبا در سال ۱۲۹۷ هجری قمری و زمان حکومت ناصرالدین شاه قاجار به این مسجد افزوده شده است. از دیگر آثار تاریخی که در کنار مسجد علی قلی آقا قرار دارد، حمام تاریخی علی قلی آقا است که امروزه به عنوان موزه مردم‌شناسی شهر اصفهان شناخته می‌شود. این حمام در سال 1125 هجری قمری توسط علی قلی آقا، که یکی از اعیان دوران حکومت شاه سلطان حسین و شاه سلیمان صفوی بوده، ساخته شده است و با سبک معماری اواخر دوره صفویه طراحی و ساخته شده است.
مسجد سید؛ به جای مانده از عصر قاجار
مسجد سید یکی از مساجد تاریخی اصفهان است که طراحی و ساخت آن به دوران قاجار باز می‌گردد و ساختمان آن در سال ۱۲۵۵ به اتمام رسید. احداث و تزئینات این ساختمان حدود ۱۳۰ سال به طول انجامیده است و از ویژگی‌های آن می‌توان به تزئینات متعدد در شبستان‌ها، گنبدها، محراب، ایوان، گلدسته، کتیبه‌ها و کاشی‌کاری‌های مختلف اشاره کرد. چهار وقف‌نامه برای این مسجد بین سال‌های ۱۲۶۲ق تا ۱۲۷۳ق نگاشته شده و همه مکان‌های مسجد برای موارد خاص وقف شده است. همچنین، مقبره سید شفتی و فرزندان او نیز در این مسجد قرار دارد و مسجد به نام بانی خود، یعنی سید محمدباقر شفتی رشتی بیدآبادی، مشهور به سید حجت‌الاسلام و حجت‌الاسلام مطلق نام‌گذاری شده است.
مسجد مقصود بیکدر محله ظلمات اصفهان
این مسجد در کوچه ظلمات و در گوشه شمال خاوری میدان نقش جهان قرار دارد. قدمت مسجد مقصود بیک به دوره شاه عباس اول می‌رسد و توسط فردی با همین نام بنا شده است. مقصود بیک در زمان حکومت شاه عباس، سمت ناظر کل را داشت و این مسجد به نام او شناخته می‌شود. نام دیگری که برای این مسجد برگزیده شده، مسجد ظلمات است که به دلیل واقع شدن در جوار تکیه ظلمات به این نام شناخته می‌شود. این مسجد یکی از بناهای تاریخی زیبا با کاشی‌کاری‌های معرق و کتیبه‌های نفیس مزین شده است. در سال 1010 هجری قمری، جعفر علی امامی کتیبه سردر مسجد را با کاشی سفید معرق در زمینه لاجوردی و به خط ثلث نوشته و در آن به نام شاه عباس و مقصود بیک اشاره داشته است. این مسجد در حال حاضر یک شبستان گنبد دار با سردری کاشی‌کاری شده و چهار شاه‌نشین دارد. اگر می‌خواهید شکوه کاشی‌کاری معرق را از نزدیک تماشا کنید، دیدن این شبستان را از دست ندهید.
سخن پایانی
با هر بار سفر به اصفهان، خاطره‌ای به یادماندنی در قلب مسافران به جای می‌ماند. بازدید از مساجد تاریخی اصفهان تنها به افراد مذهبی محدود نمی‌شود. این جاذبه‌های زیبا اوج هنر معماران ایرانی را به نمایش می‌گذارند. شما نیز می‌توانید با سفر به اصفهان از این آثار هنری منحصر به فرد و سایر جاهای دیدنی اصفهان بازدید کنید. برای این منظور تنها کافی است به سایت یوتراوز مراجعه کرده و بلیط سفر خود را با قیمتی مناسب تهیه کنید.
توجه نمایید این مقاله به صورت اسپانسری (تبلیغاتی) منتشر شده و تراول تورز مسئولیتی درقبال محتوای آن ندارد.
